Navigatie menu
zoeken
Eerst zien, dan geloven
Elaine Vis |
24 juni 2021

Eerst zien, dan geloven

Croeselaan

Tegenover het spiegelende hoofdkantoor van de Rabobank op de Croeselaan woont kunstenaar Pet van de Luijtgaarden (45). Hij huurt hier al vijftien jaar een degelijke vooroorlogse woning en leeft er samen met zijn vrouw en achtjarig dochtertje. ‘Centraal, een plek waar je de auto nog kan parkeren. Midden in de stad vind ik gelijkgestemden en veel mensen die van kunst houden’.

De gesloten rij portiekwoningen hier aan de Croeselaan doorkruist de toekomstige geplande ruime stedelijke opzet voor het Beurskwartier. De huizen worden afgebroken, eigenaren uitgekocht en huurders krijgen verderop, in het L-vormige woonblok De Foreest, een appartement. De tuin moeten ze inleveren.
 
Pet ‘Dankzij de gemeente hebben de bewoners onderling een enorme binding. Het zijn een stuk of vijftig mensen, waaronder een Chinese man en twee families met Marokkaanse wortels. Wij zijn als het ware samengeklonterd door het vele overleg en hebben er in de onderhandelingen uitgehaald wat mogelijk was. Twee, drie jaar geleden zijn de gesprekken met de gemeente begonnen. In 2025 is de Foreest, onze vervangende woonruimte, klaar. Uit ervaring weet ik dat het zomaar nog 10 jaar kan duren’.

Het atelier van Pet is op de Jutfaseweg. Daar staan de caravans en de loodsen vol indrukwekkende verzamelingen. Pet presenteert onze welvaartsresten. Zijn door het land reizende caravans en loodsen zijn bekleed met gesorteerde verzamelingen; wegwerpaanstekers, Barbies, pennen, actiepoppen, kikkers, flessendoppen. Je kan het zo gek niet bedenken. De objecten zijn met aandacht ingenieus samengebracht. Elk dopje krijgt zijn ‘podium’. Alles wordt geordend op vorm en kleur.
In 2014 presenteerde Pet een grote installatie in het Kröller-Müller Museum. Het werk, Circle of clothes, is gebaseerd op het feit dat een vrouw gedurende haar leven gemiddeld 2400 kledingstukken bezit.
 
Met name voor iemand die gefascineerd is door onze consumptiemaatschappij is het niet te verteren dat de lange rij huizen aan de Croeselaan afgebroken wordt. ‘Hoezo een duurzaam Beurskwartier als je deze degelijk gebouwde woningen afbreekt? Ik ben voor spaarzame duurzaamheid, restjes opeten’. 

schermpet2

De huizen zijn ontworpen vlak voor de Tweede Wereldoorlog door de Utrechtse architect Peter van der Wart (1901-1985). Hij gebruikte Utrechts plat, een ranke baksteen die kenmerkend is voor de hele Croeselaan. Twee verschillende kleuren bakstenen, gemetseld met verdiepte voegen. Bij de portieken is natuursteen gebruikt, de kolommen in de pui lijken de gevel naar boven te stuwen. Hogerop zijn ze afgedekt met zandsteen en onderin verdwijnen ze in gemetselde bloembakken. De licht gewelfde bogen in de portieken zijn bescheiden maar sierlijk.
Pet heeft een tuin van 6 meter diep, de 15 meter diepe tuin van de buren is daarmee verbonden. De woning is zogenaamde schakelbouw; een benedenverdieping met een slaapkamer en daarboven weer twee kamertjes.
 
Hier op de Croeselaan is de stadsvernieuwing, waarin groen en duurzaamheid hoog in het vaandel staan, al begonnen. Het beeldenpark voor het huis van Pet is er een voorbeeld van.
Onder de aarde ligt een laag van gebroken kalksteen voor de afwatering van de straat. Het regenwater stroomt via gangbare regenputten naar ‘kratten’ met gebroken kalksteen. Via holle tussenruimten onder de rijbaan sijpelt het dan gefilterd de zanderige ondergrond in.
Voor het brede fietspad is een nieuw soort beton gebruikt waarvan bij de fabricage tot tachtig procent minder CO2 is uitgestoten. Pet ‘Maar afgelopen winter is het al kapotgevroren. Eerst horen wij verhalen over het mooiste duurzame fietspad in Nederland en de eerste de beste winter vriest het kapot. Als dat al niet lukt, dan vraag ik mij bijna af hoe andere plannen uitpakken’.
 
Geloof verloren
Pet en de buurtgenoten zijn volgens eigen zeggen wel goed op de hoogte gehouden door de gemeente van de plannen voor het splinternieuwe Beurskwartier, rondom het Jaarbeursterrein. Waar hij nu woont zullen straks 3000 woningen in een groot park staan; minimaal 35% sociale huurwoningen en 25% woningen voor het middensegment. In het autovrije gebied is veel groen in, op en om de gebouwen.
‘Wel had ik gehoopt dat wij meer inspraak hadden gehad bij de vervangende woonruimte. De gemeente vroeg 'wat wil je als je hier weg moet' en toen zeiden wij ‘hetzelfde’. Maar uiteindelijk is het 41 vierkante meter woonruimte geworden en geen tuin.’   
 
Over de realisatie van de plannen op het stuk grond dat vrijkomt na het afbreken van de huizen is Pet zeer uitgesproken. Hij volgt de informatiebijeenkomsten over het Beurskwartier. De gemeente haalt ideeën op bij de bewoners in deze fase.
‘De gemeente zegt meer sociale huur te willen bouwen. Bij de eerste twee grote woontorens in ons Beurskwartier bleek het al niet te lukken, kijk naar Wonderwoods met dure huur- en koopappartementen van rond de miljoen. Hoezo gaat het dan bij de volgende plannen wel lukken?’
‘De grond van een parkeerplaats brengt iets van 60.000 euro op. Dit gaat echt niet voor iedereen over een duurzame wijk neerzetten zonder auto’s met veel groen. Het stationsgebied gaat toch alleen over geld? Gewoon de posities verkopen, wat denk jij dan?’
 
Pet beschrijft enkele gemeentelijke plannen waar uiteindelijk projectontwikkelaars de dienst uitmaakten en de gemeente het nakijken had. ‘Kijk maar naar de geschiedenis van het gebied aan de overkant van het Merwedekanaal en wat er in Kanaleneiland is gebeurd. Mooie idealistische plannen van de gemeente. Dan opeens zegt de ontwikkelaar dat een éénkamer appartement 2000 euro per maand moet opbrengen. De gemeente roept dan ‘dat kan niet’ en daar blijft het vervolgens bij.
De stad wordt leeggezogen door ontwikkelaars van ver weg en dáár doet de gemeente dan zaken mee. Asjeblieft, sluit die gasten uit!’
 
 
Op het Jaarbeursplein presenteert Pet van de Luijtgaarden op 3 juli voor de laatste keer in Utrecht zijn duurzaamheidsdoolhof tussen 13 – 18 uur.
Met medewerking van Tegenwind, sing- en songwriter Maya en de Hemony Tapes.

Fotografie: Gert-Jan Peddemors

< naar bewoners-en-straten-overzicht

Scrhijf je in voor de nieuwsbrief
Eerder verschenen papieren uitgaven
Roelandt Savery - Boterstraat
Samen met 13 nationaliteiten - Labrehuis Plompetorengracht
Bar Bet  - 't Wed
Muziek, lief en leed - De Steegzangers
Meedenken met nieuwe woonplek  - in het Beurskwartier
Klappertanden in een koude kerk - Domplein
Korte terugblik - Oud en Nieuw
Stolpersteine voor broers - Steenweg
Bistro tot 2024 .... en dan? - Oudegracht
Augustinuskerk - Open na renovatie
Mieks’ verhaal blijft leven  - Kromme Nieuwegracht 35a
Bikkels - Zwemmen in de Oudegracht
Film Werven van Utrecht - Op pad door doolhof kelders
Koorschool treedt graag op - Plompetorengracht
 Hoeden- en pettenwetenschap - Bakkerstraat
150 jaar platanen Begijnekade - Buurtbomenborrel 1 oktober
De kunstenaarsburen - Atelierroute Binnenstad
Festivalhart Park 6 terug - TivoliVredenburg
Studenten  - veroveren een kamer
Bartholomeus Gasthuis - Verjaardagstaart met Sharon
De muurschildering van Top - Plompetorengracht
Een verborgen juweeltje - Het Slop
'De stilte van ons hof ' - Zakkendragershof
Van reparatie tot megaklus - Haverstraat
Kleur voor verlaten terrein - Smakkelaarsveld
Herstel werfkelders - Stadhuisbrug, Bezembrug
Plan moet opnieuw gemaakt - Strosteeg
Bijna sloop, gelukkig behouden - Sterrehof
Gewoon getrouwd - Volksbuurtmuseum
Witbaard - Sint Jacobsstraat
Stomerij Hahné - Springweg
Kuijper's Hobbyhuis - Minrebroederstraat
Ambachtshuis - Twijnstraat
Cacao - Oudegracht
Huize Rust Roest - Nieuwegracht
Draaien en drogen  - Kolman Oudegracht
42 jaar tussen drop en snoepgoed - Vinkenburgstraat
Altijd druk met verstelwerk - Twijnstraat
Kopijwinkel 30 jaar - Lange Smeestraat
Sigarenrokende levensgenieter - Janskerkhof
Groenavond met de buren - In de 3 Krone Oudegracht
Over katholieke Brabanders - Nieuwegracht
Graalhuis - Spiritualiteit Nieuwegracht
Over de schutting naar de buren - Croeselaan
Broedplaats circulariteit - Greenhouse Croeselaan
Burencontact door schoffelen - Pauwhof
De Catharinatuinen - waar de vroedmeesterpad fluit
Schoonheid van Plompetorengracht - Herzien boek
Delicatessenwinkel gestopt - Steenweg
Online losplek reserveren - Twijnstraat
Hortus in oude luister hersteld - Lange Nieuwstraat
Vaderlijke gastvrijheid  - Dirck van Zuylenstraat
Waar je je meteen thuis voelt - Café van Wegen
Samen in een monumentale flat - Martinuskerk
Augustijnerklooster - Jacobskerkhof 2
De Sjuut, dorp in stad - Buurthuis Zeven Steegjes
Tolsteegbarrière - [BEWONERS EN STRATEN]
Wielrennen met Café Domkop - Loeff Berchmakerstraat
Groener en autoluw - Westerkade
Ornamenten, engelen en fresco's - Sint Augustinuskerk Oudegracht
Een nomade in de binnenstad - Agnietenstraat
Toen was het héél gewoon - Jaarbeursplein, Steenweg en...
Auto d’rin of d’ruit?  - Twee meningen in de Bergstraat
Even binnenkijken - Slachtstraat
Visuele prikkels - in de Binnenstad
35 jaar vraagbaken voor pelgrims - Janskerkhof
Theo van de Vathorst - Etalage expositie Oudegracht
Romeins dorp  - Ten zuiden van Domplein
Jan Scherjon overleden - Oudegracht
Herindeling onder de loep - Ledig Erf
Topgevels - wandeling
Studeren dankzij Vrijvrouwe - Renswoude Lange Nieuwstraat
Strak ontwerp, oud huis - Loeff Berchmakerstraat
Utrechts wieg - Tussen Domplein en Vismarkt
950 kelders, is dat alles? - Onder wegdek en langs grachten
Ontmoeting met de buren - In de 3Krone
Persoonlijk onderwijs - In de Wolvenbuurt
Struikelsteen voor Jeannetta - Lange Lauwerstraat
Nieuw beeld, oud materiaal - Beeldenpark Croeselaan
Dokteren in 75-jarige Mariahoek - Willem van der Kraan
Wandelroute door de Binnenstad - Universiteits- en HBO-panden
Dokter Q - Het kind van Joods Wijk C
Open tuinendag 2021 - Achterom bij de buren
Eerst zien, dan geloven - Croeselaan
35cm stoep, achter een biotoop - Kromme Nieuwegracht
Wietse beschermt de oceaan  - vanuit de binnenstad
Wetenschap en liefde - op de Haverstraat
Uitvalsbasis jonge vrouwen  - Kromme Nieuwegracht 3-5
Vuilnis rapen als medicijn  - tegen cynisme
Straks cultureel centrum - ooit bakkerij en judoschool
Boven Utrechts drukste locatie - rustig en stil
Wonen in een etalage - op de Voorstraat
Speciaalzaken verdwijnen - En maken plaats voor horeca
Positief over herinrichting - maar ook verbeterpunten
Otto Hamer (1938 – 2020)  - Maatschappelijk bewogen